Soms zijn een paar kleine aanpassingen in de voeding al voldoende om uw bloedglucose te verlagen. Een lagere bloedglucosewaarde is niet alleen positief in het voorkomen van complicaties van diabetes maar vaak voelt u zich dan beter, minder moe en fitter en soms zelfs minder humeurig (altijd prettig voor de omgeving).
Wat ik jammer vind is dat de drempel om naar de diëtist te gaan bij mensen met diabetes soms zo hoog is. Ik begrijp het wel. De gedachte dat u misschien suikervrij moet gaan eten terwijl u een zoetekauw bent, is niet echt fijn. En wanneer u denkt dat u dan te maken krijgt met zo’n strenge diëtist die u alleen maar veel lekkers verbied!
Ik daag u uit om toch eens langs te komen. Ten eerste ben ik niet streng en best gezellig. Ten tweede kunnen we gewoon samen kijken wat haalbaar voor u is om aan te passen in uw voeding. Niet iedereen hoeft suikervrij te gaan eten of op een keto-dieet.
Persoonlijke richtlijn
In 2020 is door de Nederlandse Diabetes Federatie) de nieuwste voedingsrichtlijn diabetes type 1 en type 2 uitgegeven. Hierin wordt niet precies beschreven hoe de voeding bij iemand met diabetes er uit moet zien. De nadruk ligt op een persoonsgerichte behandeling en richtlijn. Aan mij als diëtist de uitdaging om uw voedingsadvies aan te passen aan uw wensen en behoeften (budget, religie, cultuur, overtuiging, kennis) met de eis dat de voeding volwaardig is. Daarnaast zal ik met u kijken of er nog een hoog cholesterol, bloeddruk of gewicht is waar we rekening mee moeten houden.
Het belangrijkste is dat u de veranderingen in uw voeding vol kunt houden en dat we met metingen kijken of uw bloedglucose voldoende verbetert.
Voeding met de Schijf van 5, Mediterrane voeding, koolhydraatbeperkt of?
Welke voeding heeft een gunstige invloed op diabetes type 2
Voeding die rijk is aan volkoren graanproducten, vezelrijke groenten en fruit, noten en peulvruchten en meer yoghurt en vitamine D bevat, heeft een gunstige invloed op diabetes type 2.
Ongunstig voor diabetes type 2 zijn:
‘Witte/ geraffineerde’ graanproducten, rood of bewerkt vlees en suikerhoudende dranken.
Het soort vet (onverzadigd) en de soort koolhydraten (vezelrijke zetmeelproducten) zijn belangrijker dan de hoeveelheid. Verschillende voedingen voldoen aan deze eisen zoals de Schijf van Vijf, maar ook o.a. een koolhydraatbeperkte, energie/vetbeperkte, Mediterrane en vegetarisch/veganistische voeding.
Diabetes en overgewicht
Bij overgewicht kunnen de bloedglucosewaarden al verbeteren wanneer u 5 – 10 kg afvalt. U hoeft dus echt niet het streefgewicht te bereiken wat hoort bij een BMI van 25. Daarnaast kan beweging, minder stress en meer ontspanning ook een verbetering geven op uw bloedglucose. Het is dus fijn wanneer we naar uw hele persoonlijke situatie kijken. Ziet u er tegenop om met uw voeding te beginnen dan kan een eerste stap ook bijvoorbeeld meer beweging zijn. Kijkt u op de Gesprekskaart van de NDF over leefstijl waarmee u wilt beginnen.
Verschil in voedingsadvies diabetes type 1 of 2
Bij mensen met diabetes type 1 is het belangrijkste om de verdeling van de koolhydraten in de voeding zo goed mogelijk op de insuline af te stemmen. Dit is belangrijk om complicaties van de diabetes te voorkomen of uit te stellen. Wilt u een uitgewerkt advies met daarbij de koolhydraten vermeld om te variëren? Alles kan en mag.
Wat zijn onderwerpen die u met mij kan bespreken?
Wat zijn koolhydraten en suikers?
Wat kunt u doen bij een te hoog of te laag bloedglucose?
Welke invloed heeft bewegen en sporten op uw bloedglucose?
Welke invloed heeft koffie en alcohol op uw bloedglucose?
Wat kunt u doen in bijzondere situaties, zoals sporten, feestjes en vakanties?
Wat gebeurt er met uw bloedglucose als u ziek bent?
Waar kunt u op letten bij het kopen van eten en drinken in de supermarkt?
Waarom is het low carb, laag koolhydraat of ketodieet zo populair?
Een gewone voeding bevat al snel 300 gram koolhydraten. U kunt een voeding dus al matig koolhydraatbeperkt noemen tussen de 100 – 200 gram koolhydraten. Hoewel er geen officiële definities zijn, is de hoeveelheid koolhydraten bij een streng koolhydraatbeperkte dieet circa 50 gram en bij ketodieet minder dan 20 gram per dag. In de praktijk zie ik vaak dat het strenge koolhydraatbeperkte dieet bij met name cliënten met meer buikvet een iets sneller resultaat geeft in afvallen en verbetering van de bloedglucose. Het strenge koolhydraatbeperkte dieet begeleid ik vaak op aanvraag van de client en/of arts in de situatie dat een client al insuline spuit en veel last van overgewicht heeft. Door het sterk verlagen van de koolhydraten en de insuline waarbij het afvallen ook versneld gaat proberen we geheel of gedeeltelijk van de insuline af te komen. Dit lukt vaak maar niet altijd. Het is ook afhankelijk van hoe lang iemand al insuline spuit, wat de schade is aan de alvleesklier, hoeveel iemand kan afvallen e.d.
Een streng koolhydraatbeperkte dieet heeft ook nadelen; er kunnen darmproblemen ontstaan en het kan tekorten geven aan voedingsstoffen. De bedoeling is daarom ook om na een periode van afvallen, de hoeveelheid koolhydraten weer langzaam op te hogen met basisproducten zoals fruit, brood, zuivel en graanproducten. Er is veel discussie over welke zuivel (volle, halfvolle of magere varianten) het beste is voor mensen met diabetes. Momenteel geldt de aanbeveling om als diëtist samen met u te kijken voor welke gekozen wordt. Wat betreft de vetten wordt kokosolie, kokosvet, roomboter en palmolie vanwege het hoge aandeel verzadigde vetzuren niet aanbevolen.
Medicijnen: wanneer geen ketodieet?
Het ketodieet mag niet gedaan worden wanneer u een SGLT2-remmer gebruikt. Dit zijn medicijnen die de uitscheiding van glucose en natrium (zout) door de nieren verhogen. In Nederland zijn drie SGLT-2 remmers op de markt: canagliflozine, dapagliflozine en empagliflozine. Bij deze medicijnen moet u minimaal 70 gram koolhydraten gebruiken. Dit is bijv. 2 stuks fruit en 3 gewone boterhammen. Verder moet u hierbij voldoende drinken, weinig tot geen alcohol gebruiken en niet (deels) vasten.
Voedingsdagboek
Als voorbereiding op het eerste consult is het prettig wanneer in ieder geval 1 week bijhoudt wat u eet en drinkt. Wanneer u handig bent met de computer is het heel prettig om dit met de Eetmeter te doen. U ziet dan direct de hoeveelheid koolhydraten in uw voeding.
Vindt u dit lastig dan kunt u het ook op papier doen.
Om u een idee te geven hoe u dit kan doen: zie het voorbeelddagformulier.
Daarna kunt u het lege formulier uitprinten waarop u uw voeding kunt schrijven.
Leefstijl
De NDF heeft een gesprekskaart ontwikkeld die u kunt gebruiken tijdens onze afspraken. U kunt dan zelf mee bepalen welke onderwerpen u wilt bespreken om uw gezondheid te verbeteren. Op de gesprekskaart staan de 4 hoofdonderwerpen: voeding, beweging, welzijn en zelfzorg.
Links
Wat moet je weten over koolhydraten als je diabetes hebt? (dvn.nl)
Koolhydraten dieet afvallen low-carb diet
Diabetes Fonds voor oplossingen voor diabetes, suikerziekte
Beweegcirkel (kenniscentrumsportenbewegen.nl
Korte samenvatting van de NDF richtlijn
Beweegcirkel (kenniscentrumsportenbewegen.nl)
Gesprekskaart Leefstijl
